- CAPUA
- I.CAPUAtotius olim Campaniae urbs praestantissima, quam Vulturnus amnis interfluit. Diodorus eam M. Genutiô Agrippâ, et Curtiô Chilone Consulib. conditam tradit, ab Oscis. Liv. l. 4. c. 37. a Capy Samnitum Duce dictam existimat. Alii a Falcone, sub cuius augurio condita est, qui priscâ Tuscorum linguâ Capys dicebatur. Virg. a Capy, Aeneae commilitone, qui eam condididit, dictam mavult: Aen. l. 10. v. 145.Et Capys, hinc nomen Campanae ducitur urbis.Cuius sententiae subscribit Sueton. in Iulio Caesare, c. 81. Strabo inde dictam existimat, quod esset 12. Campaniae urbium caput Hoc certe constat, Campaniae urbium potentissimam fuisse, et Punici belli tempore Romanae urbis aemulam, agri autem bonitate nulli terratum posthabendam. Virg. l. 2. Georg. v. 224.Talem dives arat Capua. ------ ------Strabo, l. 5. Κκπύη μητρόπολις, κεθαλὴ τῷ ὄντι κατα την` ἐτυμότητα τȏυ ὀνόματος, dictam siquidem vult a Capite. Subdit, Τὰ γὰρ ἄλλα πολίχνια νομίζοι τ᾿ ἂν κατα σύγκρισιν, πλὴν Τεάνου Σιδικηνοῦ. Florus, l. 1. c. 16. Urbes ad mare Cumae, Puteoli, etc. et ipsa caput urbium Capua, quondam inter tres maximas Romam, Carthaginemque numerata. Vide Cluver. Ital. Ant. l. 4. p. 1174. Cicero luxûs infamiâ Capuam notans, luxuriae et superbiae domicilium esse ait: in orat. de lege Agraria contra Rullum, item in Orat. post Red. in Sen. Liv. l. 23. c. 4., Prona semper civitas in luxuriam. Huius Annibal, post pugnam Cannensem, delitiis fractus est, quô factum, ut Capua a Romanis, alias destruenda, conservaretur. Postmodum Coloniafacta, a Genserico Vandalorum Rege vastata, a Natsete vero, Iustiniani Duce, reparata est. Capta a Ludovico II. Imperatore et Saracenis erepta A. C. 866. qui illam rursus expugnârunt. A. C. 884. iterum a Longobardis destructa, qui etiam novae Capuae fundamenta iecisse videntur. Quae Archiepiscopalis ab A. C. 968. Capuani Principes Iohannem XIV. Pontificem, qui a Romanis imperium affectantibus pulsus fuerat, reduxerunt, A. C. 966. Annô dem 1167. Guilielmus fil. Mali Rex Siciliae, Dux Apuliae et Calabriae, ac Princeps Capuae ab Hadriano Pontifice confirmatus est, Dionys. Halicarn. Cato, Sempronius, Appian. Alexandr, Tacitus, Sucto. Silius Ital. Leander descr. Ital. p. 164. et seqq. Hic Concilium A. C. 389. 1087. 1118. quô Henric. V. excommunicatus, etc. Baron. in Annal. Addo quod Principatus Capuanus, ex Beneventano, cuius Dux Arechis primus in Italia Princeps appellatus est, 90. post ann. originem sumpsit. Cum enim Siconolfus, Siconis Principis Beneventani filius, et Sicardi Principis frater, Salernum et Capuam Radelchiso Principi ademisset, Ludovicus II. Imperator convocatis Longobardis, totam provinciam inter Ledelchin et Sichenolfum aequô discrimine partitus est A. C. 851. atque Siconolfo Salernum et Capuam attribuit. A quo tempore coeteri, qui Salerno imperavêre, Principes Salernitani appellati sunt, postmodum vero divisô rursum hôc Principatu, Capuanus Principatus emersit, donec uterque ad Tancredi Normanni familiam et Siculos Reges est devolutus. Captâ enim Capuâ, Rogerius Rex Anfusum filium Capuani per vexillum sublimavit Principatus honore: quô exstinctô, Patre superstite, Guilielmus fil. alter eâdem dignitate donatus est. Fuit autem hic Principatus unus ex iis, qui non nisi legitimis Principum filiis concedebatur. Unde apud Falcandum p. 659. cum idem Rex, Simonem, filium nothum Principem Tarentinum renuntiâsset, filius eius Guilielmus Rex eum Simoni, tit ulum ademit, dicens, Ducatus Apuliae, Tarentique et Capuae Principattem legitimis tantum filiis debere concedi: ad Comitatus autem ---- non indignum esse, liberos etiam naturales admitti. Vide supra in voce Arechis.II.CAPUAurbs regni Neapolitani in Campania felice cum arce munita. Olim Casilinum. Eo translata est Capua, a Laudone Comite, et Episcopo Dandulfo, locô Capuae veteris, a qua distat 2. milliarib. in Boream, eum antea saepe aedificata in monte Pifisco, semper deflagrâsset. Sensim deficit.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.